31.7.04

ECIR´05

A Universidade de Santiago de Compostela (USC) acollerá no vindeiro ano a 27th European Conference on Information Retrieval, anunciou Código Cero. A British Computer Society (BCS) organiza esta prestixiosa conferencia internacional, que tera lugar entre o 21 e o 23 de marzo do 2005 na Escola Técnica Superior de Enxeñería compostelá. Información, limitada aínda, na paxina web ECIR'05.

ECIR'05

Ferramentas e metadata

Leín nos últimos días un par de artigos de resumo sobre dous temas de actualidade: "Social Software in the Library", de K. Matthew Dames e "Understanding Metadata", da NISO. O primeiro, recén publicado en Llrx.com, é un repaso de tecnoloxías e ferramentas máis ou menos du jour: blogs, RSS, Wi-Fi, IM, ou PDAs e o seus posibeis usos nas bibliotecas ("instant messaging should be a standard reference offering for most large university library systems within the next two years, and we should see widespread adoption of IM as a library service within four years", por exemplo).
O autor publica un blog sobre estes temas: SNTReport.com

O artigo sobre metadata (que David Haynes no último número de Update descrebe simplemente como a aplicación a documentos dixitais das técnicas que os bibliotecarios levamos muito tempo usando cos impresos), leva xa algún tempo na páxina web da NISO (National Information Standards Organization) e foi recomendado -con toda razón- en numerosos blogs bilbiotecarios. DCMI, TEI, METS, MODS, EAD, etc. son brevemente analizados a través de exemplos e incluése tamen unha excelente selección de paxinas web e documentos de referencia para os máis aplicados.

25.7.04

Preservación dixital

Ven de publicarse o numero de Xullo-Agosto (10:7/8) do excelente D-Lib Magazine, unha das publicacións de referencia deste blog no campo das bibliotecas dixitais. Recomendamos a leitura do artigo de Neil Beagrie (British Library/JISC Partnership Manager) sobre o importante e complicado tema da preservación e accesibilidade a longo prazo de documentos dixitais, especialmente na internet. "The Continuing Access and Digital Preservation Strategy for the UK Joint Information Systems Committee (JISC)" discute varios estudos e proxectos nos ámbitos nacional e universitario que se estan levar a cabo na actualidade no Reino Unido con esta fin.


preferenzas de Álvaro Cunqueiro en 1935

21.7.04

Publicacións científicas: o informe británico

Publicouse onte oficialmente o informe da Comisión de Ciencia e Tecnoloxía da camara baixa británica sobre o modelo de publicación da investigación académica e o libre acceso á mesma, Scientific Publications: Free for all?. As conclusións non son revolucionarias pero si positivas para o avance do OA (que queredes, é que os ingleses sonche así): critica con moderación o sistema actual e pide un maior apoio gubernamental aos arquivos institucionais de libre acceso, ao tempo que declara que é un debate ainda por pechar.

20.7.04

Software libre

Hoxe tócalle ao software libre e/ou de código aberto (“open source”) para bibliotecas. Non imos entrar na filosofía deste movemento nen muito menos polemizar sobre códigos proprietarios, para comezar por que nen sabería por onde facelo (bon, iso si: na páxina de GNU/Free Software Foundation ou na da Open Source Initiative). Simplemente comentar varios programas e utilidades aparecidas nos últimos tempos neste campo.

OpenBiblio é un programa de xestión integral de bibliotecas do que ven de ser anunciada a súa versión beta. Comprende modulos de circulación,catalogación, administración e OPAC, e diríxese principalmente a coleccións privadas, escolas e pequenas bibliotecas públicas. Podeno descargar aquí. Koha, o programa pioneiro neste campo, que sacou o mes pasado a sua version 2.1.0 (integra MARC e Z39.50), xa ten competencia.

Outro superprograma é Open Dlib, un xestor de coleccións dixitais que integra adquisición, descrición, almacenaxe e recuperación de recursos e autorización e autentificación de usuarios. Tamén tenhen versións recentes My Library, unha ferramenta para crear portais persoalizados de recursos en internet (máis información aquí) e MarcEdit, un editor de rexistros MARC.

Poden atopar máis software bibliotecario de balde na páxina oss4lib (Open Source Systems for Libraries), que tamén contén unha interesante bibliografía sobre o tema e un servizo de novas RSS. Os voluntarios si que traballan.

14.7.04

Cartaces portugueses

Facía algún tempo que tinha pensado falar aquí dunha extraordinaria colección de cartaces dixitalizados contemporáneos portugueses que fai parte da Biblioteca da Universidade de Aveiro, e aproveito para saudar ao companheiro Pedro Príncipe que fala hoxe no seu blog da mesma. Apontar só que a Biblioteca Dixital de Cartaces conta no momento con mais de 2.500 exemplos, organizados temáticamente (ambiente, artes plásticas, condicións de traballo, etc.) e que poden ser pesquisados usando diversos índices.

cartaz

Xa postos saudar tamén aos camaradas da recén nacida FREAC (Frente Retranqueira Anti Colonial), aos que adicamos este cartaz portugués, clásico do "eu ben te entendo".

13.7.04

Integración de recursos en Alemanha

Lendo o último número do IFLA Journal atopo un artigo de Martin Bomeke (30:1 pp. 47-54) sobre ViFaTec, un portal académico alemán de recursos no campo das enxenharías. Como outros dos comentados aquí previamente, esta baseado nunha biblioteca universitaria de referencia no seu campo (neste caso a TIB, a Biblioteca Nacional de Ciencia e Tecnoloxía) e é mantido por bibliotecarios. Busca consolidar recursos de calidade existentes (paxinas web, repositorios, catálogos, bases de datos, etc.) nun único ponto de acceso, nun caminho que muitas iniciativas partillan actualmente: a integración.

ViFaTec fai parte nunha iniciativa nacional alemana, [vascoda], o portal dos portais académicos alemáns. Diferenciase de outras, como por exemplo a británica RDN, en que non e un simple buscador de entradas de catalogo sobre recursos na internet, senon que integra os propios recursos (incluíndo bases de datos, catálogos, artigos e libros electrónicos, etc.) na busca e permite acceder a eles directamente. Na actualidade mais de 30 institucións e cerca de 30 diferentes servizos forman parte deste proxecto, sobre o que se pode atopar mais información aquí.

12.7.04

Máis acceso libre

Leo hoxe a través do meu Bloglines os posts e noticias da fin de semana (non todo vai ser bloggear!): en Open Access News, o meu blog de referencia nos ámbitos do acceso libre, entérome de que o xornal americano Library Hi Tech News publica no seu último numero (21:5 pp. 22-30) o segundo dunha serie de tres artigos introdutorios sobre repositorios e bases de datos de acceso libre recentes. O seu autor é Gerry McKiernan, bibliotecario de ciencias e tecnoloxía da Iowa State University e habitual escritor sobre estes temas.

No primeiro artigo da serie (21:3 pp. 11-19), "Open Acces Initiative Data Providers. Part I: General", McKiernan facía unha panorámica de proxectos recentes como Digital Library of the Commons, E-LIS: E-prints in Library and Information Science, INFOMINE, e o Open Video Project. O recen publicado segundo, "Open Archives Data Providers Part II: Science and Technology", fai o propio nestes campos, con Bioline International, CERN Document Server, Digital Library for Earth System Education e Organic Eprints. Agardamos impacientes a terceira entrega desta excelente serie.

Nota: esta serie de artigos publícase na sección regular do autor no citado xornal, E-Profile, onde o ano pasado víu a luz outra serie de tres, complementarios da presente, sobre buscadores especializados de materiais académicos de acceso libre ("OAI service providers"): "Open archives initiative service providers. Part I: science and technology", "Open archives initiative service providers. Part II: social sciences and humanities" e "Open archives initiative service providers. Part III: general".

10.7.04

Not BAD!

Publicáronse onte na páxina web da BAD (Associação Portuguesa de Bibliotecários, Arquivistas e Documentalistas) as Actas do VIII Congreso Nacional da asociación profisional portuguesa, celebrado en maio deste ano. Están así disponíbeis, maiormente en texto completo (pdf), as comunicacións lidas ao longo dos tres días, entre as que destacamos a dos Serviços de Documentação da Universidade do Minho sobre o seu repositorio dixital de literatura académica ou a de José Borbinha (Biblioteca Nacional – Direcção de Serviços de Inovação e Desenvolvimento) sobre a Biblioteca Nacional Digital e a preservación de materiais, por escoller dous temas tratados neste blog.

De obrigada leitura é a DECLARAÇÃO DO ESTORIL, o manifesto da profisión bibliotecaria portuguesa a favor do acceso libre (subscrebendo as declaracións de Budapest, de Berlín e da IFLA) e en contra do pago de taxas polo empréstimo en bibliotecas publicas, en relación coa implementación da famosa directiva 92/100/CEE. Unha asociación/colexio profisional forte e con ideas claras sobre temas importantes como estes é necesaria para os traballadores do sector e sobre todo para a sociedade que en último termo servimos.

8.7.04

Buscar imaxes na rede

Tirado de Artifact (outra vez): unha mui completa guía sobre busca de imaxes na internet. Producida por TASI (Technical Advisory Service for Images), o organismo que asesora ás universidades inglesas sobre imaxes dixitais e dixitalización, inclúe información sobre estratexias xerais, buscadores, bases de datos e directorios, pero tamén busca de tipos específicos de imaxes (históricas, artísticas), calidade ou copyright. Outras excelentes guías de temas relacionados nesta outra paxina súa.

Doninhos, ca. 1910

7.7.04

Blogs nas bibliotecas universitarias

Uthink sona a titulo de disco de rap dos 80, mais é o nome dunha interesante iniciativa bibliotecaria para promocionar a utilización de blogs no ámbito académico (e subtitúlase "Blogs at the University Libraries", que non penso sexa o caso de ningunha desas gravacións).

As bibliotecas da universidade de Minnesota buscan explorar e difundir diferentes usos do conceito de blog nas aulas: suxiren aos profesores usalos como medio para debater temas concretos na clase (como neste exemplo), como forma de presentación de traballos académicos, para publicar ideas e esbozos de investigación ou para explorar areas concretas e publicitar ligazóns e noticias relacionadas, por exemplo. Aos estudantes anímanos a bloggear como novo sistema de organizar apuntes sobre unha materia, animar a vida persoal ou organizativa, etc.

A biblioteca universitaria propón os blogs como "instrumentos ideais para a promoción da liberdade académica e intelectual" no ensino superior "criando comunidades de intereses comúns". Para os interesados en cuestións técnicas utilizan Movable Type e aloxan neste momento 357 blogs, entre eles 64 de docentes e 52 do persoal non académico. Mais información nesta outra páxina.

4.7.04

Teses dixitais

Como a páxina do Centro Superior Bibliográfico de Galicia e a súa biblioteca dixital semellan estar eternamente en obras, decido pasarme pola dos vicinhos do sul. A Biblioteca Nacional Dixital e outra destas grandes iniciativas para crear coleccións nacionais de obras dixitais ou dixitalizadas online. Centos de obras históricas reproducidas dixitalmente e organizadas en grandes áreas temáticas (Ciencia, Historia, Lingua, Literatura, etc), o cerne da cultura escrita portuguesa, accesíbeis ao interesado a través da rede.

Pero a BND e mais que isto: ademais dos catálogos (PORBASE) e bibliografías nacionais de agardar, ou un arquivo de páxinas web, contén a base de datos DiTeL. DiTeL (Dissertações e Teses Digitais) é unha colección de teses en formato dixital, contando na actualidade con perto de 170 de estas obras, accesíbeis parcialmente (índices, xeralmente) ou na súa totalidade.

Este interesante proxecto forma parte de NDLT (Networked Digital Library of Theses and Dissertations), unha iniciativa internacional para promover a "adopción, creación, uso, diseminación e preservación de equivalentes electrónicos ás tradicionais teses e tesinhas en papel".

A lista de institucións participantes é longa, con mais de 210 consorcios e universidades, a maioría norteamericanas (a orixe é a Virginia Polytechnic Institute and State University), pero tamén están as universidades catalanas (a través de TDX), as francesas (CCSD) e as alemanas (dissonline.de), por exemplo. Útil e importante recurso é o seu catálogo centralizado. Mais información sobre teses en formato dixital na Guía das TTE da UNESCO, que ate conta con un blog proprio.

1.7.04

Franceses e holandeses

Outra volta co tema da catalogación de recursos na rede: entre os rexistros do día en Humbul (a sección de RDN adicada as humanidades), un vello bookmark: a web da Bibliothèque Nationale da Francia. Conheciamos os catálogos e incluso sabiamos da existencia de Gallica, pero non imaxinabamos, até que lemos a descrición na ficha recén feita, que esta colección dixital conta xa con mais de 70.000 obras, e é unha das maiores bibliotecas virtuais da rede. Clásicos da cultura francesa e libros de viaxe africanos, as fotos de Adget ou manuscritos iluminados medievais (como esta fermosa Historia de Merlín), é unha rica biblioteca. E eu gastando os cartos nos Folio Gallimard.

Mondrian 'Composition with red, yellow and blue'

Publicouse tamén hoxe o número de Xullo da Internet Resources Newsletter, un excelente boletín electrónico mensual que da noticia de novas páxinas web, blogs, etc. de interese para o mundo académico. Enterámonos aquí de que Elsevier, o xigante holandés das publicacións científicas, muda de política e anuncia que vai permitir que os autores fagan accesibel na súa paxina web ou na paxina da institución académica á que pertenzan a copia final do seu artigo tal e como é publicado no xornal de que se trate. Importante avance do libre acceso.